فاصله دیدارهای سرگئی لاوروف؛ وزیر خارجه روسیه و مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه هر روز کم و کمتر می‌شود. درست در روزهایی که آنکارا از سوی واشنگتن و بروکسل تحت شدیدترین فشارها و البته تحریم‌های بی‌سابقه به دلیل تعمیق رابطه نظامی و امنیتی با روسیه قرار گرفته، دولت رجب طیب اردوغان ترجیح می‌دهد میدان را خالی نکرده و رییس دستگاه دیپلماسی خود را راهی سوچی کند تا استقلال ترکیه در سیاست خارجی را به رخ شرکا در ناتو بکشد. در حالی که دولت دونالد ترامپ در واپسین هفته‌های حضور در قدرت، در اقدامی بی‌سابقه ترکیه را به واسطه خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه در لیست تحریم قرار داده و شکاف میان اروپا و ترکیه نیز هر روز عمیق‌تر از پیش می‌شود، وزرای خارجه ترکیه و روسیه در شهر ساحلی سوچی در حالی که صورت‌های خود را با ماسک پوشانده‌اند، در خوش و بشی کرونایی آرنج‌ها را به یکدیگر ساییده و از تعمیق رابطه  دو‌جانبه  سخن گفتند.

افتخار به  رابطه‌ای  هر  روز  نزدیک‌تر از  دیروز
به گزارش پایگاه تحلیلی – خبری ایران بالکان (ایربا) به نقل از اعتماد، دیدار وزرای خارجی دو کشور در سوچی به عنوان دیدار مقدماتی برای دور جدیدی از گفت‌وگوهای میان روسای جمهور ترکیه و روسیه در قالب شورای همکاری دو کشور صورت گرفت. سرگئی لاوروف پیش از دیدار با همتای ترک خود درباره رابطه روسای جمهور ترکیه و روسیه گفت:«به‌رغم ویروس کرونا، رییس‌جمهور پوتین و رییس‌جمهور اردوغان در تماس نزدیک با یکدیگر هستند و در سال 2020 میلادی سه بار با یکدیگر دیدار کردند، دو طرف در ویدیو کنفرانس آستانه دیدار کرده و بیش از 10 بار با یکدیگر تماس تلفنی داشتند. این ارتباط‌ها نشان می‌دهد که تا چه اندازه این رابطه دو‌جانبه برای ما مهم است. در دیدار با چاووش اوغلو علاوه بر گفت‌وگو درباره دیدارهای روسای جمهور درباره مسائل جاری در دریای سیاه، خاورمیانه و منطقه قره باغ هم تبادل نظر خواهیم کرد.»

چاووش اوغلو نیز پیش از آغاز دیدار رسمی با همتای روس تاکید کرد که گفت‌وگوهای نزدیک  میان روسای جمهور دو کشور به علاوه اعتمادی که میان این دو شکل گرفته نه تنها در راستای تامین منافع دو‌جانبه دو کشور است بلکه به نفع پیوندهای منطقه‌ای نیز است.

 به لیست پرونده‌های مشترک میان ترکیه و روسیه هر روز نامی دیگر از سوریه تا قره‌باغ اضافه می‌شود و همین مساله زنگ‌های خطر را هم در کشورهای منطقه‌ غرب آسیا هم اروپا و هم ایالات متحده به صدا درآورده ‌است.

تحولات سوریه، لیبی، شرق مدیترانه و تکلیف آتش‌بس میان ارمنستان و آذربایجان محورها‌یی در حوزه سیاست خارجی بودند که در دیدار دو وزیر خارجه مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفتند. اما آنچه که شاخک‌های امریکا و اروپا را نسبت به تعمیق رابطه ترکیه و روسیه نگران کرده همکاری‌های منطقه‌ای نیست بلکه علت اصلی تعمیق رابطه دوجانبه به خصوص در حوزه‌های اقتصادی و نظامی است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه که اتفاقا به این حساسیت آگاه است به عنوان نخستین سخنران در ابتدای نشست خبری روز گذشته خطاب به خبرنگاران گفت:«درباره مسائل مختلفی از جمله پروژه‌های مشترک، روابط اقتصادی و همکاری‌های نظامی در مسائل منطقه‌ای گفت‌وگو کردیم. ما بر اراده مشترک برای توسعه رابطه نظامی به‌رغم فشارهای امریکا تاکید کردیم.

لاوروف در ادامه سخنانش گریزی هم به تحریم‌ ترکیه توسط امریکا زده و با غیرقانونی خواندن این تحریم‌ها افزود:«واشنگتن تلاش می‌کند منافع بازیگران امریکایی را در منطقه حفظ کند.» وزیر خارجه روسیه با استقبال از مشارکت ترکیه در طرح پایان دادن به درگیری‌ها بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان گفت به همکاری‌ها در این زمینه ادامه می‌دهند. لاوروف با بیان اینکه درباره وضعیت منطقه غرب آسیا و کشور سوریه با چاووش‌اوغلو رایزنی کرده، توضیح داد: توافق شد که  حرکت در مسیر روند  مذاکرات آستانه ادامه پیدا کند. او همچنین افزود:«ما درباره لیبی و عادی‌سازی وضعیت در این منطقه با استفاده از نیروهای متعدد صحبت کردیم».

مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه به عنوان سخنران بعدی در این نشست گفت:«ما درباره مسائل مختلفی که منافع مشترک ما هستند، گفت‌وگو کرده و در حال برنامه‌ریزی برای امضای تفاهمنامه‌های بیشتر با طرف روسی هستیم. همکاری با مسکو، ثمره خود را در قره‌باغ، لیبی و مدیترانه نشان داد. ما همچنین سند مشترکی برای تولید واکسن ویروس «کووید۱۹» امضا کردیم.» وزیر خارجه ترکیه با بیان اینکه آنکارا تلاش می‌کند روابط با مسکو را ارتقا دهد،گفت:«ما با روسیه درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی موضع مشترکی داریم».

تاکید  بر  بی‌اثری  تحریم‌ها
در ادامه این نشست خبری، لاوروف در پاسخ به سوالی درباره تحریم‌های امریکا علیه ترکیه و روسیه گفت: «تحریم‌های غرب هیچ تاثیری روی گفت‌وگوها و همکاری‌های ترکی - روسی ندارند».

چاووش‌اوغلو نیز در پاسخ به این سوال گفت:«ما مخالفت تحریم‌ها علیه هر کشوری هستیم... ما بارها تاکید کرده‌ایم که این تحریم‌ها غیرقانونی هستند. همچنین باور داریم تحریم‌ها علیه ایران، غیرقانونی هستند و یک تصمیم سیاسی اشتباه بودند».

او ضمن اشاره به تحریم امریکا  علیه ترکیه به دلیل خرید سامانه پدافند موشکی از روسیه تصریح کرد: «اختلاف نظر درباره اس-۴۰۰ را می‌توان از طریق گفت‌وگو حل کرد... روابط ما با روسیه،  جایگزین روابط ما با ناتو و اتحادیه اروپا نیست».

سوال بعدی درباره بحران لیبی بود که وزیر خارجه روسیه در این باره گفت:«هر طرف در لیبی(طبرق و طرابلس) ضامن‌هایی دارند که به توافق آتش‌بس متعهد هستند... ترکیه و روسیه برای ایفای نقش مثبت در لیبی همکاری می‌کنند. بازیگران خارجی در بحران لیبی نیز باید از قطعنامه‌های سازمان ملل درباره این کشور تبعیت کنند.»

وزیر خارجه ترکیه نیز در این باره گفت:«دیدگاه ما مبتنی بر تقویت آتش‌بس در لیبی است. ما بر مبنای توافقات انجام شده در لیبی هستیم و کسی حق ندارد از ما بخواهد از آنجا برویم.»

نزاعی که  پوتین  برنده  آن  است
همزمان با سفر چاووش اوغلو به ترکیه و مهیا شدن دو کشور برای رایزنی‌های روسای جمهور، سایت ورلد پالیتیک رویو در نوشتاری تحلیلی به  بررسی تنش میان ایالات متحده امریکا و ترکیه پرداخته و نوشت: تنها برنده این منازعه بی‌حاصل میان ترکیه و ایالات متحده به عنوان دو عضو ناتو، ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه خواهد بود. پوتین نه تنها با خنده‌ای بر لب به این منازعه نگاه می‌کند بلکه از اینکه مورد دیگری به لیست اختلاف‌ها میان واشنگتن و آنکارا اضافه شده هم لذت می‌برد.

نویسنده این مطلب در ادامه به بیان دو علت به عنوان انگیزه‌های اردوغان از ایجاد تنش با ایالات متحده و اروپا پرداخته و می‌نویسد: اردوغان به غرب به خصوص ایالات متحده به چشم شرکایی غیرقابل اعتماد نگاه می‌کند. از آخرین کودتایی که علیه او در ماه جولای سال 2016 صورت گرفت تاکنون او همواره اعتقاد داشته که آمریکا پشت پرده این کودتا بوده است. این ادعا دایم در رسانه‌های دولتی ترکیه تکرار می‌شود. در چنین شرایطی او احساس می‌کند که به سیستمی غیر از ناتو برای حمایت از خود درباره منتقدانش به خصوص در حوزه داخلی نیاز دارد. دلیل دوم که البته مهم‌تر است در محاسبه‌های اردوغان ریشه دارد. او تصور می‌کند که متحدان ترکیه در ناتو در نهایت با سودای او برای خرید سامانه دفاع موشکی اس-‌400 از روسیه کنار آمده و در مسیر آشتی قرار خواهند گرفت. ترکیه در گذشته هم رفتارهای عجیب و غریبی از این جنس از خود نشان داده اما در نهایت به دلیل جایگاهی که آنکارا از آن برخوردار بوده- هم از حیث جغرافیایی و هم نظامی- از دست دادن این کشور برای غرب سخت شده است.

نویسنده این مطلب در ادامه می‌نویسد: بحرانی که میان ترکیه و غرب به وجود آمده، نشان می‌دهد که این کشور اندک اندک به عضو ناراضی ناتو تبدیل می‌شود آن ‌هم در روزهایی که تعداد کشورهای عضو این نهاد نظامی- امنیتی به 30 کشور خواهد رسید. البته ترکیه تنها کشوری در این جمع نیست که با اصول دموکراسی مدنظر غرب در تضاد است و به عنوان مثال می‌توانید نگاهی به لهستان بیندازید. با این‌همه آنچه درباره ترکیه عجیب است، پیگیری سیاست خارجی توسط آنکاراست که در تضاد کامل با منافع دیگر کشورهای عضو ناتو به شمار می‌آید. ترکیه به راحتی در حال استفاده از تمام مزایای مشارکت در ناتو است و همزمان منافع ناتو را هم زیر سوال می‌برد. هر چند مکانیسم اخراج یک کشور از ناتو تاکنون تعریف نشده اما آمریکا می‌تواند برخی از نیروهای خود را از ترکیه خارج و با کاستن از سطح اتحاد استراتژیک با ترکیه، پیام نارضایتی خود را به آنکارا برساند.