انتخابات آمریکا تا کنون در هیچ دوره‌ای به این اندازه در ترکیه از نزدیک دنبال نشده بود. اردوغان با تاخیر پیروزی بایدن را تبریک گفت و در پیام کوتاهش اظهار امیدواری کرد «نتایج انتخابات برای ملت دوست و هم‌پیمان آمریکا مفید باشد. روابط ترکیه و آمریکا استراتژیک است و امروز چالش‌هایی که ما در سطح جهانی و منطقه‌ای مقابل آن‌ها هستیم از ما می‌طلبد این روابط را براساس منافع و ارزش‌های مشترک توسعه داده و تقویت کنیم.»

به گزارش پایگاه تحلیلی – خبری ایران بالکان (ایربا) به نقل از اعتماد، روابط دوجانبه ترکیه و آمریکا در برخی از موضوعات سیاسی و نظامی به خوبی پیش نمی‌رود. ترکیه و آمریکا اگرچه هم پیمان هستند اما سیاست خارجی و رویکرد آمریکا در دوران دولت ترامپ نسبت به ترکیه چندان راضی کننده نبود. در دوره ترامپ روابط ترکیه با آمریکا، هیچ یک از مسائل دو جانبه و منطقه‌ای به شکل مورد نظر ترکیه به نتیجه نرسید و ترکیه در رابطه با سوریه از آمریکا حمایت مورد نظر خود را دریافت نکرد.

همزمان گروهی ار مقامات آمریکا معتقدند بایدن به خوبی بر اهمیت ترکیه واقف است و بایدن هم پیمانانمان آمریکا را در اسرع وقت گردهم خواهد آورد. ترکیه برای آمریکا بسیار مهم است و کشوری نیست که با آن روابط مستحکم برقرار نشود. بایدن نیز این را خوب می‌داند. او برای روابط با ترکیه اهمیت بسیاری قائل است و برای ارتقای آن به شکلی که برای هر دو کشور منافع بیشتری داشته باشد، تلاش خواهد کرد. اما گروهی دیگر معتقدند با انتخاب بایدن او در مقابل ترکیه موضع قوی‌تری اتخاذ خواهد کرد. برخی انتخاب بایدن را «پایان دوره اردوغان» ارزیابی می‌کنند و در این چارچوب پرونده‌هایی را مطرح می‌کنند که هریک می‌تواند اردوغان را با مشکل مواجه کند، آمریکا می‌تواند از این پرونده استفاده ابزاری کرده و ترکیه را به مسیری که می‌خواهد، هدایت کند.

رویکرد دولت جدید آمریکا در موضوعاتی همچون سوریه، شرق مدیترانه، عراق، آذربایجان، قبرس، مناسبات آنکارا –آتن بر ترکیه اثرگذار خواهد بود. ترکیه از موضع آمریکا در چارچوب تنش شرق مدیترانه ناراحت است. بایدن در مسائل بین ترکیه و یونان و در مسئله قبرس همواره از مواضع یونان حمایت کرده و در تحولات شرق مدیترانه رویکرد ضد ترکیه اتخاذ کرد. سفر اخیر پمپئو به ترکیه و دیدار با اسقف اعظم کلیسای ارتدوکس مستقر در استانبول با ناخشنودی آنکارا روبه‌رو شد. این رفتار پمپئو می‌تواند به مناسبات ترکیه - آمریکا آسیب وارد کند. پمپئو حتی قبل از اینکه وزیر خارجه شود اظهارات توهین‌آمیزی علیه اردوغان داشت و حمایت پمپئو از قبرس (یونانی‌نشین) ادامه داشت. به اعتقاد ترکیه، چون دوره ماموریت پمپئو به پایان می‌رسد شئونات وزارت خارجه آمریکا را بجای نیاورده و عدم دیدارش با مقامات ترکیه به منافع آمریکا صدمه می‌زند. گروهی واکنش آمریکا به تبدیل کاربری ایاصوفیه به مسجد و مخالفت با سیاست‌های ترکیه در رابطه با آذربایجان را تنها منجر به تقویت اردوغان و تشدید مخالفت افکار عمومی ‌با آمریکا می‌دانند. بایدن همواره از ادعای نسل‌کشی ارامنه حمایت کرده است.

اردوغان به رغم مخالفت‌های آمریکا، از روسیه سامانه‌های دفاع موشکی اس-400 خریداری کرد. خلوصی آکار وزیر دفاع ملی ترکیه اخیرا پیشنهاد ترکیه برای تشکیل یک کارگروه مشترک جهت بررسی و رفع نگرانی‌های آمریکا در خصوص سازگاری جنگنده‌های اف-35 و سامانه‌های دفاع موشکی اس-400 را مطرح کرد.به گفته او این سامانه‌ دفاع موشکی، به همان شکلی که در برخی از کشورهای عضو پیمان ناتو بکار برده می‌شود، در ترکیه مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.ترک‌ها بارها تکرار کرده‌اند کنترل و آمادگی‌های مربوط به سامانه‌های دفاع موشکی اس-400 که از روسیه خریداری کرده طبق برنامه ادامه دارد. با خرید سامانه‌های دفاع موشکی، بسیاری از دموکرات‌ها خواستار اعمال تحریم علیه ترکیه شدند.

با پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا، ترکیه به فعالیت‌های خود در موضوع اعاده فتح‌الله گولن و سایر اعضای این گروه ادامه می‌دهد. وزارت دادگستری ترکیه تا کنون 7 پرونده جداگانه در مورد اعاده گولن به آمریکا فرستاده است.ترکیه بعد از هر انتخابات در امریکا، درخواست خود برای اعاده گولن و اعضای گروهش از امریکا را تکرار می‌کند و انتظار می‌رود در اولین دیدار دوجانبه اردوغان- بایدن این موضوع مجدداً مطرح شود.اما با توجه به سیاست‌های حمایتی بایدن از گروه گولن مشخص نیست وی چه پاسخی به درخواست اردوغان دهد. احتمال می‌رود او نیز مانند روسای جمهوری قبلی به تاکتیک سرگرم کردن ترکیه ادامه دهد.پس از پیروزی بایدن در انتخابات، بعضی از اعضای گروه گولن در شبکه‌های اجتماعی پیام‌هایی در حمایت از بایدن منتشر کردند.

مسئله کردها نیز می‌تواند یکی از مسائل مهم در مناسبات دوجانبه ‌باشد. حساسیت‌های بایدن با ترامپ تفاوت دارد. بایدن خروج از سوریه و عراق در شرایطی که هنوز تهدید داعش ادامه دارد را صحیح ارزیابی نمی‌کند. این نیز به معنای ادامه مشارکت با کردها در سوریه است. در موضوع پ.ک.ک احتمال بروز تغییراتی در سیاست‌های بایدن وجود دارد. حمایت آمریکا از پ.ک.ک/پ.ی.د و ارسال هزاران کامیون حاوی سلاح به سوریه نیز همیشه موجب گلایه ترکیه بوده است. بایدن درمورد درگیری‌ها در عراق، سوریه و لیبی، بر این باور است که آمریکا باید نقش رهبری خود را ایفا نماید و با اجرای این سیاست، تضادها و اختلاف نظرها با ترکیه اجتناب ناپذیر خواهد بود. احتمالاً بایدن هم تمایل استفاده از ادلب با حفاظت ترکیه، به عنوان یک برگ برنده در برابر دمشق و شرکای آن را حفظ خواهد کرد. بایدن برخلاف ترامپ، ممکن است نظر مساعدی به مکانیزم راه‌حل مشترک ترک - روس در عرصه‌های درگیری نداشته باشد. بایدن مانورهای ترکیه درشرق مدیترانه را با سیاست این کشور درمورد لیبی مرتبط دانسته و خواستار توقف آن است. مسئله قره‌باغ هم به عنوان یک موضوع روز مهم است. بایدن روابط بسیار حسنه‌ای با ارمنی‌ها دارد.